Test na HIV

Projekt finansowany ze środków budżetu Państwa.

Nazwa zadania: Punkt konsultacyjno-diagnostyczny prowadzący anonimowo i bezpłatnie badania w kierunku HIV połączone z poradnictwem okołotestowym Warszawa Centrum.

Cel: zapewnienie bezpłatnego i anonimowego poradnictwa oraz testowania w kierunku zakażenia HIV.

Dla kogo: dla ogółu społeczeństwa; osób wszystkich płci i orientacji seksualnych, podejmujących aktywność seksualną oraz osób o zwiększonym poziomie ryzykownych zachowań. 

Efekt: zwiększenie dostępności do anonimowego i bezpłatnego testowania w kierunku HIV oraz zwiększenie wykrywalności zakażenia HIV na terenie województwa mazowieckiego.

Dofinansowanie na lata 2022 – 2024: Krajowe Centrum ds. AIDS: na rok 2022: 398 022 PLN; na rok 2023: 363 990 PLN; na rok 2024: 255 000 PLN. Całkowita kwota projektu: 1 017 012PLN

Nazwa zadania: PILOTAŻOWE BADANIE PRZESIEWOWE (SCREENINGOWE) W KIERUNKU KIŁY i HCV POŁĄCZONE Z PORADNICTWEM OKOŁOTESTOWYM W PUNKCIE KONSULTACYJNO-DIAGNOSTYCZNYM W WARSZAWIE CENTRUM

Cel: zapewnienie bezpłatnego i anonimowego poradnictwa oraz testowania w kierunku zakażenia kiłą i HCV.

Dla kogo: dla ogółu społeczeństwa; osób wszystkich płci i orientacji seksualnych, podejmujących aktywność seksualną oraz osób o zwiększonym poziomie ryzykownych zachowań. 

Efekt: zwiększenie dostępności do anonimowego i bezpłatnego testowania w kierunku kiły i HCV oraz zwiększenie wykrywalności zakażenia kiłą i HCV na terenie województwa mazowieckiego.

Finansowanie na lata 02.01.2024-31.12.2024: Krajowe Centrum ds. AIDS:  Kwota finansowania: 370 000 PLN

Nazwa zadania: PILOTAŻOWE BADANIE PRZESIEWOWE (SCREENINGOWE) W KIERUNKU KIŁY i HCV POŁĄCZONE Z PORADNICTWEM OKOŁOTESTOWYM W PUNKCIE KONSULTACYJNO-DIAGNOSTYCZNYM W WARSZAWIE CENTRUM

Cel: zapewnienie bezpłatnego i anonimowego poradnictwa oraz testowania w kierunku zakażenia kiłą i HCV.

Dla kogo: dla ogółu społeczeństwa; osób wszystkich płci i orientacji seksualnych, podejmujących aktywność seksualną oraz osób o zwiększonym poziomie ryzykownych zachowań. 

Efekt: zwiększenie dostępności do anonimowego i bezpłatnego testowania w kierunku kiły i HCV oraz zwiększenie wykrywalności zakażenia kiłą i HCV na terenie województwa mazowieckiego.

Finansowanie na lata 17.04.2023-31.12.2023: Krajowe Centrum ds. AIDS:  Kwota finansowania: 345 000 PLN

===> PKD Chmielna 4 (Warszawa) – tel. 22 511 50 40
===> PKD w Płocku  – tel. 24 364 62 15

Co warto wiedzieć, zanim podejmie się decyzję o zrobieniu testu na HIV?

  1. Objawy HIV
  2. Co to jest „test na HIV”?
  3. Jak wykonywany jest test na HIV?
  4. Jak długo czeka się na wynik testu?
  5. Co oznacza ujemny wynik testu?
  6. Co oznacza dodatni wynik testu?
  7. Kiedy wynik testu przesiewowego może być „fałszywie dodatni”?
  8. Kto powinien zrobić sobie test?
  9. Gdzie najlepiej zrobić test?
  10. Jak odbiera się wynik testu?

1. Objawy HIV

W początkowym stadium zakażenia HIV (2 – 6 tygodni od zakażenia) u większości osób mogą pojawić się objawy tzw. ostrej choroby retrowirusowej. Utrzymują się zwykle około 14 dni i ustępują, niezależnie od podejmowanych lub nie prób leczenia. W niektórych przypadkach objawy mogą utrzymywać się dłużej. Do najczęstszych objawów należą:

  • gorączka
  • zmęczenie
  • bóle stawów i/lub mięśni
  • bóle głowy
  • nudności, wymioty, biegunka
  • zapalenie gardła

Objawy są na tyle niespecyficzne, że łatwo je pomylić np. z grypą czy przeziębieniem. Na ich podstawie niemożliwe jest rozpoznanie (bądź wykluczenie) zakażenia HIV.

Jedynie wykonanie badania w kierunku HIV daje możliwość wykrycia zakażenia HIV. Zakażenia nie można zdiagnozować ani na podstawie objawów, ani wyników innych badań lekarskich.

2. Co to jest test na HIV?

Test w kierunku HIV nie wykrywa samego wirusa HIV – wykrywa przeciwciała skierowane przeciwko wirusowi, produkowane przez układ odpornościowy człowieka zakażonego HIV. Wyprodukowanie przeciwciał w takiej ilości, by mogły być zauważone przez test wymaga czasu (ten czas nazywany jest okienkiem serologicznym). Z tego powodu przyjmuje się, że od momentu, w którym mogło dojść do zakażenia do zrobienia testu powinno minąć 12 tygodni – daje nam to pewność, że otrzymamy wiarygodny wynik, na podstawie którego można całkowicie WYKLUCZYĆ zakażenie HIV.

WARTO WIEDZIEĆ !

W PKD wykonuje się testy przesiewowe, które dają możliwość wykrycia zakażenia już we wczesnej jego fazie (już po pełnych 15 dniach od zakażenia), jednak całkowitą pewność w stosunku do otrzymanego wyniku „ujemnego” (brak zakażenia) można mieć jedynie, gdy badanie zostanie wykonane po tzw. „oknie serologicznym”, czyli po 12 tygodniach dla testu szybkiego (III gen.) i 6 tygodniach dla testu laboratoryjnego (IV gen./ combo) od sytuacji ryzykownej. 

3. Jak wykonywany jest test na HIV?

Wykonanie testu wymaga pobrania niewielkiej próbki krwi. Na ogół nakłuwa się żyłę w zgięciu łokciowym. Nie trzeba być przed tym na czczo, ani specjalnie się do badania przygotowywać. W Polsce do pobierania krwi używa się zawsze sterylnych, jednorazowych igieł i strzykawek.

4. Jak długo czeka się na wynik testu?

W zależności od tego, gdzie wykonuje się test, czas oczekiwania na wynik to jeden do kilku dni. Jeżeli wynik testu przesiewowego okaże się dodatni, wówczas konieczne będzie wysłanie krwi do laboratorium wykonującego testy potwierdzające zakażenie (Western blot), co może się wiązać z dłuższym oczekiwaniem na wynik.

5. Co oznacza wynik ujemny testu?

Wynik ujemny (negatywny) testu przesiewowego oznacza, iż w badanej krwi nie znaleziono przeciwciał przeciwko wirusowi HIV.
Jeśli przez 12 tygodni poprzedzających wykonanie testu nie było żadnych sytuacji, które mogłyby doprowadzić do zakażenia HIV (np. niezabezpieczonych prezerwatywą kontaktów seksualnych z osobami, których statusu serologicznego nie znamy; używania wspólnie z innymi osobami sprzętu do iniekcji np. narkotyków )wynik ujemny oznacza, iż badany pacjent (klient) nie jest zakażony HIV.

Należy jednak pamiętać, że każda sytuacja ryzykowna (kontakt seksualny, kontakt z krwią osoby zakażonej) może do zakażenia doprowadzić. Z tego względu powinno się wykonać badanie w kierunku HIV za każdym razem, gdy taka sytuacja ma miejsce.

6. Co oznacza dodatni wynik testu?

Dodatni (pozytywny) wynik testu przesiewowego nie jest wynikiem ostatecznym – pacjent nie otrzymuje takiego wyniku, a jedynie informację o tym, że test zareagował, w związku z czym krew musi zostać zbadana ponownie (bez konieczności dodatkowego jej pobrania), przy pomocy testu Western blot, który ma za zadanie potwierdzić zakażenie. W tym teście także poszukuje się przeciwciał, ale skierowanych przeciwko poszczególnym antygenom wirusa.

Dopiero dodatni wynik testu Western blot upoważnia do stwierdzenia, iż pacjent jest zakażony HIV.

7. Kiedy wynik testu przesiewowego może być „fałszywie dodatni”?

Test przesiewowy może dać wynik dodatni, mimo, że osoba poddająca się badaniu nie jest zakażona HIV. Może się tak zdarzyć w następujących sytuacjach:

– gdy badanie wykonywane jest w trakcie ciąży (do 10 tygodnia),
– po przetoczeniu krwi,
– po transplantacji,
– w przypadku chorób o podłożu autoimmunologicznym (w ich przebiegu komórki układu odpornościowego atakują tkanki własnego organizm),
– w przypadku chorób nowotworowych,
– w przypadku ciężkiego zapalenia wątroby,
– gdy badanie wykonywane jest niedługo po niektórych szczepieniach, np. przeciwko grypie.

8. Kto powinien zrobić sobie test?

Test w kierunku HIV powinien wykonać każdy, kto:
– kiedykolwiek miał kontakt seksualny:
   – z osobą, której statusu serologicznego nie znał (tzn. nie wiedział czy jest zakażona HIV czy nie),
   – z mało znaną osobą/osobami,
   – z osobą zakażoną HIV,
   – z partnerami/partnerkami mającymi wielu partnerów seksualnych,
– podczas kontaktów seksualnych nie stosował prezerwatyw,
– miał wielu partnerów/partnerek seksualnych,

– przebył którąkolwiek z chorób przenoszonych drogą płciową,
– przyjmował narkotyki w iniekcjach (wstrzyknięciach)  i używał do tego sprzętu, z którego korzystały inne osoby,
– wykonywał np. tatuaż lub założenie kolczyków (piercing) przy użyciu niedostatecznie wysterylizowanego sprzętu,
– stracił kiedykolwiek kontrolę nad swoim zachowaniem (pod wpływem alkoholu, narkotyków lub innych środków zmieniających świadomość).

Test powinny wykonać również kobiety planujące zajście w ciążę lub będące już w ciąży (Ministerstwo Zdrowia rekomenduje wykonanie testu w kierunku HIV w I i III trymestrze ciąży, lekarz prowadzący ciążę powinien zaproponować takie badanie każdej kobiecie). Badanie powinni wykonać także ich partnerzy!

9. Gdzie najlepiej zrobić test?

Najlepszym miejscem do zrobienia testu są Punty Konsultacyjno- Diagnostyczne (PKD), w których testy wykonywane są bezpłatnie i anonimowo. Nie trzeba mieć skierowania od lekarza, ubezpieczenia, ani dowodu osobistego. Wykonanie testu w PKD daje gwarancję poufności – wynik badania będzie udostępniony wyłącznie osobie badanej, nikt inny nie ma prawa go poznać. Wynik wydawany jest na podstawie numeru badania i ustalonego wcześniej hasła. 
Lista wszystkich PKD znajduje się pod adresem: https://aids.gov.pl/pkd/

Przed pobraniem krwi na badanie należy zgłosić się do doradcy, którego rolą jest udzielenie wyczerpującej informacji na temat:

– HIV i AIDS (na czym polega zakażenie HIV, jaki jest jego przebieg, czym jest AIDS i kiedy może dojść do jego rozwoju),

– infekcji przenoszonych drogą płciową (jakie są ich rodzaje, czym się objawiają, gdzie się zgłosić na badanie w ich kierunku),

– zachowań mogących prowadzić do zakażenia, a także sposobów zmniejszenia ryzyka lub jego uniknięcia,

– procedury samego badania (na czym polega, jak działa test, co oznacza wynik i kiedy jest wiarygodny).  

Wszyscy doradcy pracujący w PKD posiadają certyfikat Krajowego Centrum ds. AIDS (agenda Ministra Zdrowia), zaświadczający o ich gruntownym przygotowaniu do wykonywania tego zawodu oraz odpowiednich kompetencjach. Rozmowa ma charakter poufny i prowadzona jest w przyjaznej dla klienta atmosferze. Osoba zgłaszająca się na badanie nie jest oceniana ani pouczana – zadaniem doradcy jest jedynie udzielenie rzetelnej, opartej na wiedzy i badaniach naukowych informacji.

Doradca podczas rozmowy zadaje także pytania mające na celu właściwą interpretację wyniku testu oraz dające możliwość udzielenia informacji adekwatnej do sytuacji osoby zgłaszającej się na badanie. Klient nie ma obowiązku odpowiedzi na wszystkie pytania doradcy, jednak jest to wysoce wskazane – wywiad ma służyć dobru klienta, który do końca pozostaje anonimowy.

Aktualna lista wszystkich Punktów Konsultacyjno- Diagnostycznych (z dokładnymi adresami i godzinami przyjęć) dostępna jest pod adresem www.aids.gov.pl/pkd

Jeżeli w pobliżu miejsca zamieszkania nie funkcjonuje żaden Punkt Konsultacyjno- Diagnostyczny warto rozważyć podróż do PKD, który znajduje się możliwie najbliżej. W takiej sytuacji dobrze jest najpierw skontaktować się z danym PKD i zapytać np. o możliwość odbioru wyniku tego samego dnia, w którym wykonuje się badanie. Wiele Punktów świadczy taką usługę.

10. Jak odbiera się wynik testu?

Wynik testu wykonanego w Punkcie Konsultacyjno-Diagnostycznym odbiera się wyłącznie osobiście. Nie udziela się informacji o wynikach telefonicznie czy korespondencyjnie. Odbieranie wyniku jest okazją do wyjaśnienia wątpliwości, upewnienia się co do jego znaczenia. W przypadku dodatniego wyniku testu przesiewowego, potwierdzonego badaniem Western blot, doradca udzieli klientowi wszelkich potrzebnych mu informacji i skieruje do odpowiedniej placówki medycznej. Może również wskazać miejsca i organizacje zapewniające wsparcie dla osób odbierających dodatni wynik testu.

Nie można zakazić się HIV:

•  mieszkając pod jednym dachem z osobą zakażoną HIV, 
•  poprzez używanie wspólnych talerzy, szklanek, sztućców, 
•  korzystanie z tej samej łazienki czy toalety, 
•  nie można się zakazić HIV poprzez ślinę, łzy, pot, mocz, kał 
•  nie można nabyć zakażenia HIV w kinie, teatrze, na basenie. 
•  komary nie przenoszą HIV

Opracowano na podstawie materiału Doroty Rogowskiej-Szadkowskiej, dostępnego na stronie Krajowego Centrum ds. AIDS (www.aids.gov.pl).

Call Now Button